GÜMÜŞHANE
Tarihçe
Yöre'nin bilinen ilk halkı milattan önce 1500'ler de yaşayan Azzi ve Hayaşalar dır. Bilinen ilk kent adı ise antik çagdaki Argi Ropolis'tir. Bu adın eski yunanca dan gümüş anlamına gelen Argiros tan kaynaklandığı sanılmaktadır.
Gümüşhane ve çevresi büyük medeniyetlerin yaşandığı bir yer olma özelliğine sahiptir. Bunlardan bazıları sırasıyla M.Ö. 1759-1200'de Hititler, M.Ö.860-756 Urartular, M.Ö.726-665 M.Ö. Kimmer-İskit akıntıları ve göçler, M.Ö.560 Medler, M.Ö.1400 Persler, M.Ö.190-169 Pontus, M.S 305 Romalılar, M.S 625 Bizanslılar'ın uygarlıklarına şahitlik yaptı
İslam Uygarlığı Dönemi
Halife Hz.Ömer döneminde 634-644 Erzincan ve Erzurum'u islam ordularının kuşatmasıyla birlikte Gümüşhane ve çevresi de bu egemenliği tanıdı. Yöre bir süre sonra yeniden Bizans egemenliğine girdi. Ancak Halife Hz. Osman Döneminde bizanslılardan geri alındı.
Selçuklu Dönemi
1018 den başlayarak, yeni yerleşim yerleri arayan Oğuz Türkleri Bizans sınırlarını zorlamasıyla Malazgirt'i egemenliğine kattı. Daha sonra süratle genişleyen sınırları Kılıçarslan'ın danışment Beyliğini Anadolu Selçuklu Devleti'ne bağlayınca Gümüşhane ve çevresi de Anadolu Selçuklu Devleti topraklarına katılmış oldu.
Osmanlı dönemi
Yöre 1461'de Trabzon Rum İmparatorluğu'na son veren Fatih Sultan Mehmet Han tarafından kısmen Osmanlı İmparatorluğu'na bağlanmıştır. Gümüşhane O dönemde Trabzon İli'ne bağlı bir sancaktı. Trabzon İran yolu üzerinde bulunan Gümüşhane, Doğu ve Orta Anadolu hazinesini besleyen zengin altın ve gümüş yataklarına sahipti. Uzun yıllar sonra gümüş yataklarının eskisi gibi işletilmemesi, yöre halkını göç etmek zorunda bırakmıştır.
Milli Mücadele ve Birinci Dünya Savaşı
Gümüşhane Sancağı nufüsunun önemli bir bölümünü rumlar oluşturuyordu. Doğu Anadolu da pek çok kent,kasaba ve köyler gibi işgal altındaki Akhisarköy'ü de kimi ayrılıkçı Ermeniler in baskılarına sahne oldu.Bölge de işgale değin 1200 ermeni yaşıyordu. Bu nedenle Ermeniler yörede etkinlik kazanmaya büyük önem veriyordu. Ayrılıkçı ermenilerin ihbarlarına dayanan baskılar,silahlı çetelerin saldırıları ve halkı göçe zorlama eylemleri burda da sürdürüldü.
Kafkas Kolordusu Komutanı Kazım Karabekir'in desteğinde hareket edene milisler, Gümüşhane yöresinden başlayarak, doğuya dogru ilerlediler ve Ermeniler'in elindeki Kent Kasaba ve Köyleri teker teker ele geçirdiler. Çatışmalar sırasında Akhisar köyün de büyük direnmeyle karşılaşan Müslüman milisler burayı da ermenilerden temizledikten sonra bölgeyi bağımsızlığına kavuşturdular. Bu nedenle 14-15 ve 17 şubat tarihleri, Gümüşhane ve çevresinde düşman işgalindan kurtuluş günleri olarak kutlanır. Cumhuriyet'in kurulmasından sonra Gümüşhane Erzurum sancağına bağlı il olmuş Bayburt ise Gümüşhane İli'nin Kazası konumuna getirilmiştir. 1989 da Bayburt Gümüşhane den ayrılarak il yapılmıştır.
Coğrafi Konum
Doğu Karadeniz Bölgesinin İç Kesiminde bulunan ve denize uzaklığı 100 kilometre oalan Gümüşhane,doğusunda Bayburt,batısında Giresun, Kuzeyinde Trabzon ve güneyinde Erzincan illeriyle çevrilmiştir. İl Merkezi nin denizden yüksekliği 1160 metre olup, Harşit çayının iki yakasında vadi boyunca uzanan bir yerleşim yeridir. İlin yüzölçümü 6585 km karedir. İl kayak merkezleri, yaylaları, mağaraları, şelaleleri, ve antik kentleriyle olağanüstü bir turizm potansiyeline sahiptir.
Gümüşhane ismini Kanuni Sultan Süleyman koydurtmuştur.
C.tesi Kas. 01, 2008 3:02 pm